روان درمانی تحلیلی یکی از روش‌های درمانی روانشناختی است که با هدف کشف و تحلیل ناخودآگاه برای بهبود سلامت روان انجام می‌شود. این روش بر اساس نظریه‌های زیگموند فروید بنیان‌گذاری شده و به عنوان یکی از روش‌های درمانی عمیق شناخته می‌شود. در این مقاله از وبسایت دکتر طناز یوسفی، به بررسی روان درمانی تحلیلی، نحوه عملکرد آن، مزایا، محدودیت‌ها و فرآیند انتخاب یک روان درمانگر تحلیلی خواهیم پرداخت.

روان درمانی تحلیلی چیست؟

روان درمانی تحلیلی ریشه در نظریه‌های روانکاوی فروید دارد، اما تفاوت‌های مهمی با آن دارد. در حالی که روانکاوی بر کشف ناخودآگاه از طریق تکنیک‌های آزادسازی تداعی و تحلیل رویا تمرکز می‌کند، روان درمانی تحلیلی از یک رویکرد جامع‌تر استفاده می‌کند. هدف این روش، درک چگونگی تأثیر تجربیات گذشته بر رفتار و احساسات فعلی فرد است.

روان درمانی تحلیلی بر این باور است که بسیاری از مشکلات روانی ریشه در ناخودآگاه دارند. این ناخودآگاه شامل افکار، احساسات و خاطرات سرکوب شده‌ای است که به طور مستقیم به آگاهی ما دسترسی ندارند. با این حال، این محتوا می‌تواند بر رفتار و احساسات ما تأثیر بگذارد.

چگونه روان درمانی تحلیلی کار می‌کند؟

روان درمانی تحلیلی بر پایه این فرض است که برای بهبود سلامت روان، نیاز به درک و تحلیل ناخودآگاه داریم. این فرآیند شامل گفتگوهای عمیق بین درمانگر و بیمار است. درمانگر با دقت به صحبت‌های بیمار گوش می‌دهد و به دنبال الگوها و تکرارهای خاصی در افکار، احساسات و رفتارهای او می‌گردد.

یکی از تکنیک‌های مهم در روان درمانی تحلیلی، تحلیل انتقال است. انتقال به الگوهای ارتباطی ناخودآگاه اشاره دارد که بیمار با درمانگر ایجاد می‌کند. این الگوها معمولاً تکرار الگوهای ارتباطی با افراد مهم در گذشته هستند. با شناسایی و تحلیل این الگوها، بیمار می‌تواند درک بهتری از مشکلات فعلی خود پیدا کند.

مزایای روان درمانی تحلیلی

روان درمانی تحلیلی مزایای بسیاری دارد. یکی از مهم‌ترین مزایای آن، بهبود روابط بین فردی است. با افزایش خودآگاهی، افراد می‌توانند الگوهای ارتباطی ناسالم خود را شناسایی کرده و تغییر دهند. همچنین، این روش به افزایش خودآگاهی کمک می‌کند و افراد می‌توانند بهتر خود را درک کنند.

روان درمانی تحلیلی در مدیریت استرس و اضطراب نیز موثر است. با کشف ریشه‌های این مشکلات، افراد می‌توانند ابزارهای لازم برای مقابله با آن‌ها را پیدا کنند. علاوه بر این، این روش در درمان اختلالات روانی مانند افسردگی، اختلال شخصیت و اختلالات اضطرابی نیز موثر بوده است.

رویکرد روانشناسی ایگو

این رویکرد بعد از مرگ فروید، توسط دخترش آنا توسعه داده شد. رویکرد ایگو یکی از دو رویکرد مشتق شده از روانکاوی کلاسیک است. در واقع بر مبنای مدل ساختاری فروید بنا گذاشته شده است که در آن روان متشکل از اید، ایگو و سوپرایگو است. در این رویکرد مکانیزم‌های دفاعی اهمیت ویژه‌ای دارند و بنابراین «ایگو» در این رویکرد مهم است، چراکه مکانیزم‌ها را ایگو فعال می‌کند.

منتقدان این رویکرد به خاطر اصالتی که به ایگو داده می‌شود معترض این رویکرد هستند چراکه به طور کلی آنها معتقدند ایگو بر اساس واقعیت بیرونی عمل می‌کند و هدف روانکاوی «صرفاً» سازگار شدن با واقعیت بیرونی نیست، بلکه پیدا کردن اشتیاق خود در این واقعیت است.

در Ego psychology روانکاو فعال است و سکوت کمتری نسبت به رویکرد کلاسیک دارد. او با مراجعین همراه است و تلاش می‌کند مکانیزم‌هایی که مراجعین استفاده می‌کند را متوجه شود. در این رویکرد هم از کاناپه استفاده می‌شود که در آن مراجعین دراز می‌کشد و هم از مدل نشسته استفاده می‌شود. اگر به دنبال روانکاو خانم در تهران هستید که بر متدهای عمیق روانکاوی مسلط باشد و در امنیت کامل بتوانید با او صحبت کنید، این صفحه را دنبال کنید.

رویکرد روابط اُبژه Object Relation ‌

این رویکرد دومین رویکرد مشتق شده از روانکاوی کلاسیک است و جدی‌ترین تغییرات در روانکاوی کلاسیک را رقم زده است. در این رویکرد روابط اولیه با آدم‌های مهم زندگی اهمیت ویژه‌ای دارد. در روابط فرض بر این است که ما در ارتباط با آدم‌های مهم زندگی‌مان «واحدهای ارتباطی» تشکیل، بازنمایی و نهادینه می‌کنیم و در آینده بر اساس همین واحدهای ارتباطیِ بازنمایی شده در دنیای درونی است که با دنیای بیرون ارتباط برقرار می‌کنیم.

بنابراین اگر در ارتباط کنونی با خود و دنیای بیرون الگوی خاصی را داریم، ریشه‌ی این الگو را می‌توان در واحدهای ارتباطی که در کودکی با آدم‌های مهم زندگی‌مان ساخته‌ایم ردگیری کرد.

رویکرد روابط ابژه چگونه است؟

این رویکرد دو فرد محور است. روانکاوی کلاسیک تک فرد محور بود چراکه اهمیت نهایی به دنیای درونی مراجعین داده می‌شد ولی در رویکرد روابط اُبژه‌ای حضور روانکاو هم مهم شد. چراکه فرض بر این بود که اگر قرار است تغییری در نوع بودن مراجعین ایجاد شود بایستی اُبژه‌ی آلترناتیوی (متضاد) از آن اُبژه‌های نهادینه شده در دنیای درونی مراجعین ایجاد شود تا در کنار آنها قرار گیرد و اثرگذاری آنها را تلطیف کند.

یک روانکاو تحلیل شده که با مسائل شخصی خود آشناست و حدی از سلامت روانشناختی را داراست می‌تواند این اُبژه‌ی متضاد باشد. در این رویکرد روانکاو فعال است و کمتر سکوت می‌کند. ممکن است روی کاناپه دراز بکشید، ممکن است روبرو بنشینید، ممکن است به صورت ۹۰ درجه بنشینید.

این رویکرد به ویژه برای اختلال‌های شدید شخصیت مناسب است. از جمله افرادی با ساختار شخصیت بوردرلاین (مرزی) برای این رویکرد مناسب هستند.

رویکرد لکانی

این رویکرد که برآمده از نظرورزی‌های ژک لکان است، در واقع نوعی بازگشت به فروید است. لکان تلاش کرد تا نظریات فروید را، که با قدرت گرفتن رویکردهای ایگو و روابط اُبژه‌ای کمرنگ شده بود، بازیابی کند و پرورش دهد.

در این رویکرد تمرکز بیشتر روی «سوژگی» است و عموماً پیامد تحلیل «تفاوت» است. در این رویکرد روی «زبان» تمرکز ویژه‌ای می‌شود و نیز تفاوت‌هایی در فرمول‌بندی ساختار روان نسبت به رویکردهای دیگر وجود دارد. زمان جلسات در این رویکرد سیال است و ثابت نیست (اسکندینگ یعنی بریدن جلسه در یک موقعیت خاص موجب می‌شود زمان متغیر باشد).

در این رویکرد روانکاو سکوت بیشتری دارد. مسائل به دنیای درون روانی ارجاع داده می‌شوند. این رویکرد برای افرادی با ساختار نوروتیک و روان‌کژ مناسب است. در این رویکرد از کاناپه استفاده می‌شود ولی مدل نشستن هم رایج است. در استفاده از کاناپه هم روانکاو کاملاً از دیدرس مراجعین خارج است.

بیشتر بخوانید: در مقاله افزایش اعتماد به نفس به بررسی ریشه‌ای علت کاهش اعتماد به نفس پرداختیم و سعی کردیم با نظارت مستقیم خانم دکتر طناز یوسفی چندین راهکار قطعی برای افزایش اعتماد به نفس ارائه کنیم.

رویکرد ارتباطی

این رویکرد نیز برآمده از اهمیتی است که به رابطه‌ی دونفره داده می‌شود. فضای بیناسوژگانی در این رویکرد مهم است. پویایی‌های ارتباطی (دینامیک‌های ارتباطی) مهم هستند و در جلسه و با تاکید روی «اینجا و اکنون» به آنها پرداخته می‌شود. روانکاو با فهم اتفاقی که بین خود و مراجعین می‌افتد می‌تواند بفهمد که در دنیای بیرون چه اتفاقی می‌افتد.

برای مثال دینامیک سادو-مازوخیستیکی که در اتاق روانکاوی بین او و مراجعین در جریان است می‌تواند به او بفهماند که در بیرون از اتاق چه اتفاقی در حال افتادن است. در این رویکرد غالباً دو نفر روبروی هم می‌نشینند ولی همچنان می‌توان از کاناپه استفاده کرد. در استفاده از کاناپه هم روانکاو لزوماً خارج از دیدرس کامل مراجعین نیست. روانکاو سکوت کمتری دارد و فعال است.

رویکرد روانشناسی خود Self Psychology

این رویکرد نیز به اختلال‌هایی که ممکن است روی «سِلف» (خود) بیافتد تاکید دارد. به ویژه آسیب‌پذیری نارسیسیستیک در این رویکرد اهمیت دارد. به تأسی از فروید که سکسوالیته را بین مردم جا انداخت و نشان داد که از اهیمت ویژه‌ای در زندگی روزمره برخوردار است، هاینتس کوهوت خیلی تلاش کرد تا این را بین مردم جا بیاندازد که همه‌ی ما به شکلی نارسیسیستیک هستیم و همه‌ی ما آسیب‌پذیری نارسیسیستیک داریم ولی در این تلاش چندان موفق نشد، حداقل تا زمانی که زنده بود. در این رویکرد نیز روانکاو فعال است.

روان درمانی مبتنی بر انتقال

روان درمانی مبتنی بر انتقال یکی از معدود رویکردهای شواهد محور در روانکاوی است. در این رویکرد همان‌گونه که از نام آن برمی‌آید تمرکز اصلی روی انتقال است. این رویکرد به ویژه برای افراد با سازمان شخصیت مرزی شدید طرح‌ریزی شده است. در این رویکرد چارچوب‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند و جزو معدود رویکردهای روانکاوی است که دستورالعمل درمانی دارد. این رویکرد می‌تواند در زیر مجموعه‌ی رویکرد روابط اُبژه‌ای قرار گیرد.

رویکرد بیونی (Bion)

البته این یک رویکرد مجزا نیست و زیرمجموعه‌ی روابط اُبژه‌ای است ولی با توجه به نوع خاصی که به تحلیل روانکاوانه دارد ترجیح داده شد که به صورت رویکرد مجزا مورد بررسی قرار گیرد. نام این رویکرد برگرفته از نام اندیشمند آن ویلفرد بیون است. در این رویکرد «پروسه‌ی تفکر» اهمیت ویژه‌ای دارد. جلسات در این رویکرد روی شکاف‌هایی که در تفکر فرد وجود دارد متمرکز است. تلاش بر این است که بخش‌هایی از تفکر که تحت تسلط بخش سایکوتیک ذهن است تمرکز شود و به چالش کشیده شود.

ذهنی‌سازی Mentalization

این رویکرد به ویژه به مثابه متضادی برای رویکردهای کوتاه مدت رفتاری طراحی شده است. در این رویکرد توان ذهنی‌سازی (توان فهم احساس‌ها و رفتارها بر اساس حالت‌های ذهنی خود و دیگران) اهمیت دارد. توان ذهنی‌سازی در مورد این است که فرد چقدر می‌تواند قصدمندی رفتارها را بر اساس وضعیت‌های ذهنی بررسی کند (از جمله نیازها، امیال، احساس‌ها، اعتقادات، اهداف)

عصب-روانکاوی Neuro Psycho Analytics

عصب-روانکاوی یک رویکرد بالینی نیست، بلکه پژوهشی است، تلاشی‌ست برای یافتن شواهد زیستی-تجربی برای مفاهیم روانکاوی. برای مثال مفهوم «ناهشیار» یک مفهوم انتزاعی است و لزوماً چنین چیزی به صورت فیزیکی در دنیای جسمانی ما وجود ندارد. عصب-روانکاوی تلاش می‌کند بفهمد کدام‌یک از ساختارهای عصبی و زیستی ارتباط نزدیکی به آنچه که اصطلاحاً ناهشیار نامیده می‌شود دارد.

آیا روان درمانی تحلیلی برای همه مناسب است؟

روان درمانی تحلیلی برای همه افراد مناسب نیست. این روش برای افرادی که انگیزه قوی برای خودشناسی و تغییر دارند، مناسب‌تر است. همچنین، برای افرادی که توانایی ایجاد رابطه عمیق با درمانگر را دارند، این روش می‌تواند مفید باشد.

از طرف دیگر، افرادی که مشکلات حاد و اورژانسی دارند، ممکن است نیاز به درمان‌های کوتاه‌مدت‌تر داشته باشند. در این موارد، روان درمانی تحلیلی ممکن است بهترین انتخاب نباشد.

همچنین بخوانید: وسواس فقط به حساسیت نسبت به تمیز کردن ظروف و خانه محدود نمی‌شود. در مقاله درمان وسواس فکری عملی انواع آن و البته نشانه‌های آن را آورده‌ایم؛ در نتیجه شما می‌توانید به سادگی این موضوع را در اطرافیان خود شناسایی کنید.

پیدا کردن یک روان درمانگر تحلیلی

انتخاب یک روان درمانگر تحلیلی بسیار مهم است. یک روان درمانگر خوب باید دارای تحصیلات و تجربه کافی در این زمینه باشد. همچنین، باید توانایی ایجاد یک رابطه درمانی امن و اعتمادآمیز را داشته باشد.

فرآیند درمان شامل جلسات منظم با روان درمانگر است. طول مدت درمان به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله شدت مشکل، انگیزه بیمار و پیشرفت درمان. هزینه‌های روان درمانی تحلیلی نیز بسته به تجربه و تخصص روان درمانگر متفاوت است.

افکار نهایی

روان درمانی تحلیلی یک روش درمانی قدرتمند است که می‌تواند به افراد کمک کند تا مشکلات روانی خود را درک و بهبود بخشند. با کاوش در ناخودآگاه و تحلیل الگوهای رفتاری، افراد می‌توانند به رشد شخصی و بهبود کیفیت زندگی خود دست پیدا کنند. خانم دکتر طناز یوسفی با تمرکز بر رویکرد روان درمانی تحلیلی و پویشی بهترین گزینه برای عزیزانی هستند که قصد درمان قطعی دارند. تنها کافی‌ست با شماره 09102248531 تماس حاصل فرمایید.